The Sea




Ngày 10/10/2005 Tiểu thuyết gia người Ireland John Banville đã vượt qua 5 đồng nghiệp "ngang ngửa" khác để được vinh danh tại lễ trao giải Man Booker với tác phẩm "The Sea".

Ngày hôm qua, bản dịch "Biển" của NXB Văn học xuất bản do dịch giả Trịch Lữ dịch đã có mặt tại các hiệu sách Đinh Lễ.

Ngày hôm nay tớ đang ngồi mân mê cuốn sách này, hìhì.

- The Sea là cuốn tiểu thuyết thứ 14 của John Banville. Tác phẩm đi theo dòng hồi ức của nhân vật Max Morden, một nhà lịch sử nghệ thuật trung niên, người tìm về với thị trấn biển quê hương để trốn chạy nỗi đau mất đi người vợ yêu quý. Nhưng ở đó ông lại phải đối mặt với ký ức đau thương.

- "The Sea là những hồi ức về quá khứ xa xăm, nơi tuổi thơ của bất kỳ ai trong chúng ta cũng có những kỷ niệm ngọt ngào với tình yêu đầu tiên. Không gì có thể thuần khiết và trong sáng hơn những rung động đó". (Tự sự của John Banville)

Trích lời người dịch:

Bao nhiêu lần bạn tự nhủ, hoặc khuyên người khác, rằng thôi, ta hãy quên quá khứ, hãy đào sâu chôn chặt những chuyện đã qua để sống với hiện tại và hướng tới tương lai? Nhưng rồi kết qua ra sao? Bạn cứ thật lòng nghĩ mà xem.

Lần đầu đọc The Sea, những con chữ của cuốn sách đã ngấm vào tôi như một dị bản văn chương của giây phút "phát ngộ" đã đến với tôi nhiều năm trước. Cái "phát ngộ" là thế này: cuộc đời cũng như con sâu nho, cái đầu là tương lai, khúc giữa là hiện tại và phần đuôi là quá khứ, có đủ ba phần mới có con sâu nho ấy, cắt rời từng phần thì chẳng còn là nó nữa. Ngộ ra điều này, tôi mới đủ sức chấp nhận quá khứ, không còn hoảng sợ tương lai và như nhân vật Max Morden, đã thấy "trong tôi, quá khứ đập như một quả tim thứ hai"....

Với tôi, Biển là một áng văn chương xác thực về thân phận con người, và nếu bạn hư tâm chậm dãi đọc nó ở một nơi yên tĩnh, chắc bạn sẽ cũng như tôi, ngỡ ngàng thấy mình gặp nhiều tri kỷ ở những nơi tưởng như hoàn toàn xa lạ.

Cafe trưa hay tín điều từ những viên đá đang tan chảy




Những viên đá long lanh tự rửa trôi những gì bám vào mình, tự gột rửa như một sự khổ hạnh, tự gột rửa như một quá trình tàn phá... để chọn lấy sự trong sạch mong manh. Lấp lánh ấy khắc nghiệt bào mòn chính mình cho đến khi không còn nữa hữu thể...

Đá có khi trầm mặc từ từ hòa tan vào xung quanh – linh hồn thủy tinh để lại một chút ẩm, một chút lạnh, nhanh chóng tan biến – không lưu dấu.

Đá có khi thăng hoa thành những làn hơi phù du, như linh hồn chỉ cần lượn một vòng nhỏ trong số những vòng quay bất tận của vũ trụ.

Giữa đời sống bình thường, viên đá tự tan chảy để tìm về bản thể long lanh của mình.

Cho đến khi không nhìn thấy viên đá nữa thì mi làm sao biết được nó tồn tại hay không tồn tại?

Một chút lạnh đọng lại trong cơ thể mi – tê tái phiền muộn.

Một làn hơi vô hình bảng lảng quanh cơ thể nhọc nhằn của mi và làm mi nhức nhối.

Một sợi khói mong manh cuốn hút đồng tử mệt nhoài của mi vào cuộc phiêu linh tưởng tượng.

Một giọt nước đọng mà từ đó mi vẽ vời những ẩn mật mà bản thân mi muốn nói với mi – vô ngôn.

Một phân tử nào thấm vào bức vách với những ô gạch đỏ có hàng ngàn hàng ngàn ngõ ngách phức tạp do trò chơi của nước, lửa, không khí và đất.

Và gì nữa mi có thể nghĩ ra không?

Ta bỏ ra một giờ để ngắm viên đá đang tan chảy.

Ta bỏ ra một giờ để tận hưởng cảm giác băng giá tê buốt giữa nóng bức, ngột ngạt của một buổi trưa bình thường.

Ta bỏ ra một giờ để ngắm nghía điều quen thuộc nhất hòng tìm cho hết những điều thuộc về ta.

Có một phân tử nào trong một số lượng xác định được mà ta có thể gặp hai lần. Gặp lại – là điều gì mà làm ta bận tâm đến thế. Có phải vì ta sợ cảm giác xa lạ, khi điều gì ta gặp cũng lạ lẫm. Nhưng có phải tất cả đều lạ khi ta khăng khăng sự xuất phát và sự trở về là một – phân biệt để làm gì?

Rồi bỗng dưng mi hỏi tại sao mi lại đặt cho mi quá nhiều câu hỏi, để chỉ làm rối rắm thêm những suy nghĩ đã rối rắm của mình.

Viên đá của mi vẫn đang tan chảy đấy. Mi biết vòng quay bất tận của những phân tử ấy ở những dạng thức mà người ta vốn quen gọi bằng những từ đơn giản: rắn, lỏng, khí – hoặc văn hoa hơn mi mệnh danh nó là hiện thể, bóng ảnh và linh hồn. Mi gọi để đánh đố ngòi bút trong tay mi khi chính mi cũng không phân biệt được đâu là hiện thể và đâu là linh hồn.

Viên đá tự thanh tẩy để gìn giữ sự long lanh.
Viên đá tự hủy để thách thức sự tồn tại.
Viên đá tan chảy, ấy là một linh thể!

Mi không phải là viên đá để kết luận điều gì.

Mi đang mài mòn ngòi bút chì của mi để vẽ vời những thứ bùa chú quái dị mà mi gọi là ngôn từ...

Mi viễn vông để phân biệt viên đá, giọt đá, hơi đá. Rồi mi lại viễn vông gộp chúng lại để dựng nên hình ảnh viên đá trong trí tưởng tượng của mi.

Mi mơ hồ, huyền hoặc.

Cuối cùng mi cũng không hiểu được bản thể là mi. Tất cả mi, viên đá đang tan chảy và hình ảnh viên đá đang tan chảy trong đầu mi đều là những thứ được tạo ra trong vũ trụ huyền nhiệm... Các ngươi phân biệt nhau nhưng không hề khác nhau.

Ta trải qua một giờ để ngắm viên đá đang tan chảy và nghe những mật ngôn viên đá ấy nói với ta...

Mật ngôn của đá dành cho mỗi người không giống nhau. Ta cũng vậy!

(Tản văn của Lâm Thiếu Mai)

Entry for January 05, 2007




Hôm nay là ngày của công việc và những câu chuyện cũ! Cả ngày ko dám online vì sợ đắm chìm vào những cảm xúc mà dở dang những việc đang quyết tâm hoàn thành. Giờ thì tốt rồi, việc hôm nay ko phải để ngày mai, bởi đã biết áp dụng "bí quyết" của Kẹomút. Đến lúc có thể cho phép mình thả hồn với những cảm xúc của những ngày qua được rồi.

Bạn mình đã nói: người sống tình cảm sẽ vương vào những chuyện tình cảm. Với người khác ko biết thế nào, nhưng với mình thì chắc đúng. Có thể có những chuyện khác xảy ra làm mình vui, mình buồn, lo lắng, sốt sắng... nhưng chỉ có chuyện tình cảm là đọng lại mãi, đọng mãi... và có thể sẽ chẳng bao giờ quên.

Ko ai đoán được cảm xúc của mình lúc này sau những gì xảy ra trong mấy ngày qua, bởi chính mình cũng ko cắt nghĩa hết nổi, hoặc chưa lường hết hệ quả của nó.

Mình đã vui và cảm thấy hạnh phúc, khi sau bao năm, toàn bộ thành viên trong gia đình đã có chuyến thăm quê đầy ý nghĩa vào đúng ngày nghỉ lễ đón năm mới. Nhìn bố mẹ, các em, các cháu vui vẻ... mình mới thấy gia đình quan trọng biết chừng nào!

Ngày tiếp theo, ko biết là ngày gì mà mình lại rơi vào trạng thái dở hơi đến thế. Mọi thứ diễn ra ko lý giải nổi, chỉ biết nó là khởi nguồn của những gì mình mình phải nhận trong ngày hôm sau.

Mình đau, rất đau! Cơn đau đầu bất chợt ập đến chỉ trong tích tắc làm đầu mình như muốn nổ tung khi mình chuẩn bị rời văn phòng vào lúc trời đã về khuya. Trúng gió! sợ thật! May cho mình là cơ quan có người trực đêm, mình có thuốc uống, được đánh cảm, để rồi 2 tiếng sau lại liều lĩnh lang thang trong đêm khi mới tỉnh dậy. Cơn đau đó, dù đáng sợ nhưng cũng qua rất nhanh, chỉ còn lại nỗi đau đến từ người ấy. Mình ko thể hiểu, ko thể hình dung được, đôi môi ngọt ngào bao năm tháng qua từng chia sẻ những nụ hôn, bàn tay xinh xắn bao năm tháng qua sưởi ấm cho nhau, lại có thể thốt ra những lời, nhắn đi những tin, làm đau lòng nhau đến thế. Mình ko hiểu chuyện gì đã xảy ra, thật sự ko hiểu, bởi chỉ cách đó ít phút mọi thứ vẫn bình thường. Lòng người khó thấu, mình đã dự cảm nhiều điều, nhưng mình vẫn ko tưởng tượng ra được chuyện sẽ là như vậy. Đau! vết đau này sẽ chẳng bao giờ có thể liền được!

Ko chỉ một, mà mấy người bạn mình đều nói rằng, những lúc như thế chỉ muốn đến một nơi chỉ có trời và biển. Điều đó mình đã thoả mãn được một phần ngày hôm qua. Biển Hải Phòng ko u ám, lạnh lẽo như mình muốn, mà sáng bừng, ấm áp hơn cả mình mong. Điều quan trọng là mình được hội ngộ với nhóm những người bạn thân yêu cùng chung giảng đường năm xưa. Tấm lòng bạn cũ đúng là ko gì sánh nổi. Mình biết ai ai cũng đang vô số việc phải làm, nhưng tất cả đều được gác lại, để cùng đem đến cho nhau ngày hội ngộ có một không hai này. Ko còn dáng dấp của những chủ doanh nghiệp thành đạt, những CB cấp vụ, những sếp lớn, sếp nhỏ khi ở bên nhau, mà tất cả chỉ là những người bạn thân của mười mấy năm trước. Vẫn còn đó những kỷ niệm khó phai, vẫn còn đó những cảm xúc yêu thương... nhưng từng đó năm tháng đã tôi luyện cho các bạn bản lĩnh rất đáng trân trọng. Dù có bằng lời hay ko thì mình biết ko ai có ý định viết tiếp câu chuyện dở dang năm xưa... Chỉ có thế, tình bạn này mới có thể trở nên vĩnh cửu!

Hình ảnh cuối cùng của ngày hội ngộ là ánh trăng rằm lung linh trên biển trong một tối mùa đông đẹp đến kỳ diệu!

...........

Entry for January 01, 2007




Chúc mừng năm mới!
Chúc các bạn năm mới vui vẻ, mạnh khoẻ,
may mắn trong cuộc sống, thành công trong công việc
và luôn hạnh phúc!